Na zajęcia logopedyczne w przedszkolu uczęszczają dzieci zakwalifikowane na podstawie wyniku badania mowy przeprowadzonego przez logopedę oraz dzieci posiadające opinię/orzeczenie.
Zajęcia odbywają się indywidualnie lub w małych grupach (do 4 dzieci).
Rodzice zobowiązani są do wyrażenia pisemnej zgody na udział dziecka w zajęciach logopedycznych.
Dziecko uczęszczające na zajęcia powinno posiadać zeszyt (najlepiej A4) podpisany imieniem i nazwiskiem, w którym będą zamieszczane materiały do systematycznej pracy z dzieckiem w domu.
Dziecko przynosi zeszyt do przedszkola w dniu zajęć – w pozostałe dni zeszyt powinien być w domu i służyć codziennym ćwiczeniom (5-10 minut).

LOGOPEDYCZNE ZABAWY WIELKANOCNE:

http://blog.mimowa.pl/index.php/2015/03/wielkanocna-paczka/#more-3047

ZESTAW ĆWICZEŃ WSPOMAGAJĄCYCH ROZWÓJ MOWY DZIECI:

1. Ćwiczenia oddechowe

Ćwiczenia oddechowe uczą dzieci właściwego gospodarowania oddechem, pozwalają wydłużyć fazę wydechową, regulują pracę przepony, są także dobrą gimnastyką mięśni warg, języka i żuchwy.

Należ pamiętać aby przeprowadzać je w dobrze przewietrzonym pomieszczeniu, nie dłużej niż kilka minut jednorazowo.

Propozycje:

1. Wdech przez nos wydech ustami (przy drożnym nosie);

2. Unoszenie rąk w górę podczas wdechu, spokojne opuszczanie rąk przy wydechu;

3. Nadmuchiwanie balonów;

4. Robienie baniek mydlanych;

5. Dmuchanie na kłębuszki waty, papierowe kulki, piłeczki pingpongowe, wiatraczki, chorągiewki, piórka, paski papieru…;

6. Gra na organkach, trąbce, flecie, gwizdku;

7. Zdmuchiwanie domków z kart; butelek plastykowych…;

8. Uciszanie zabawek, lal, pluszaków… „ciiiiii”…

9. Szumią drzewa szszszsz….

10. Chuchamy na zmarznięte ręce chuu, chuu…

11. Z balonika ucieka powietrze sssss….

12. Zawody:

„Kto dmuchnie dalej?” np. papierowe kulki z dłoni

„Kto dmuchnie wyżej?” np. piórko czy kłębuszki waty

„Mecz piłkarski” np. piłeczki pingpongowe do celu

„Wyścigi” – np. dmuchanie papierowych kulek po narysowanej trasie wyścigowej

2. Gimnastyka buzi, czyli ćwiczenia usprawniające narządy mowy

Jednym z podstawowych warunków poprawnej artykulacji jest wysoka sprawność biorących w niej udział artykulatorów. Dlatego ważne są ćwiczenia mające na celu uzyskanie zręcznych, celowych ruchów języka, warg, policzków i podniebienia. Aby uzyskać poprawną głoskę, wszystkie te narządu muszą być „posłuszne poleceniu właściciela”. Uzyskanie ich wysokiej sprawności można osiągnąć tylko drogą odpowiednich, często długotrwałych ćwiczeń, wykonywanych w formie zabaw.

Propozycje ćwiczeń języka:

1. Mycie górnych ząbków po wewnętrznej stronie - przy szeroko otwartej buzi;

2. Liczenie górnych ząbków - przy szeroko otwartej buzi;

3. Poruszanie językiem ze strony lewej na prawą i odwrotnie, dotykając czubkiem języka zębów górnych trzonowych;

4. Poruszanie językiem ze strony lewej na prawą i odwrotnie, dotykając czubkiem języka kącików ust;

5. Dotykanie językiem górnych zębów od strony wewnętrznej i zewnętrznej;

6. Oblizywanie językiem zębów ruchem okrężnym przy zwartych wargach;

7. Oblizywanie warg przy szeroko otwartych ustach; język wolno krąży dookoła zaczynając raz od lewej, raz od prawej strony (np. miś oblizuje się po zjedzeniu miodku);

8. Zmienianie układu języka z wąskiego na szeroki (język zmienia kształty – grot i łopatka);

9. Mycie/zabawa w malowanie sufitu naszej buzi (podniebienia);

10. Próba cofania języka w głąb jamy ustnej (języczek ucieka do brzuszka);

11. Dynamiczne mlaskanie i cmokanie;

12. Kląskanie jak konik (na zmianę raz szybko, raz wolno ale dokładnie);

13. Improwizowanie ssania landrynki i żucia gumy;

14. Dynamiczne wymawianie: lalalalala – lllllllllllllll z odpowiednim ułożeniem i unoszeniem języka;

15. Dynamiczne wymawianie: ddddddd – dt, dt, dt, dddttddttddttdtdt… z odpowiednim ułożeniem i unoszeniem języka.

Ćwiczenia warg:

1. Naprzemienne szerokie wymawianie samogłosek: ao, oe, ou, au, aou, aoue, ay, ai….

2. Podnoszenie i opuszczanie dolnej wargi;

3. Podciąganie obu zwartych warg do góry i w dół – na przemian;

4. Cofanie lewego i prawego kącika ust – na przemian;

5. Cofanie obu kącików ust równocześnie;

6. Oblizywanie wargą wargi (górną i dolną na przemian);

7. Dotykanie górnymi siekaczami dolnej wargi, a dolnymi górnej – na przemian;

8. Przytrzymywanie siekaczami raz górnej wargi, raz dolnej, z równoczesnym poruszaniem wargą wolną;

9. Nakładanie warg i poruszanie nimi naśladując królika;

10. Naśladowanie parskania konia;

11. Szerokie ziewanie;

12. Imitowanie chrapania na wdechu i wydechu.

Ćwiczenia policzków:

1. Naśladowanie chomika trzymającego w buzi zapasy;

2. Robienie dużego balona z buzi i powolne wypuszczanie z niego powietrza;

3. Wciągamy policzki do wewnątrz buzi – chudnie nasza buzia;

4. Przesuwamy powietrze raz do lewego raz do prawego policzka;

5. Naśladujemy rybkę – rybce brakuje powietrza, przy zaciśniętych zębach maksymalnie otwieramy wargi;

6. Wargi i policzki silnie ściągamy raz w prawo, raz w lewo – „Co się stało z naszymi ustami? Raz są z jednej strony twarzy raz z drugiej”.

Ćwiczenia podniebienia miękkiego:

1. „Chory kotek” – dzieci kaszlą z językiem wysuniętym do przodu;

2. „Śpiący kotek” – dzieci szeroko ziewają, chrapią na wdechu i chrapią na wydechu;

3. Naśladowanie karetki pogotowia – eo, eo, eo, au, au,ay, ay…;

4. Płukanie gardła (naśladowanie); Połykanie pastylek (naśladowanie połykania); Picie syropu (naśladowanie picia);

5. Gryzienie dużego jabłka – imitowanie 3 ruchów;

6. Naśladowanie „żucia krowiego”;

7. Szczękanie zębami – wwwwww…

3. Ćwiczenia słuchowe

Zaburzenia mowy, trudności w czytaniu i pisaniu mogą mieć wspólną przyczynę – obniżony poziom percepcji słuchowej. Słuch i mowa są współzależne i działają na siebie stymulująco.

Propozycje:

1. Próbowanie gry na instrumentach: organki, trąbka, flet, gwizdek, bębenek, cymbałki;

2. Wystukiwanie rytmów według podanego wzoru;

3. Śpiewanie piosenek;

4. Zabawy słuchowe: „Kto Cię woła?”; „Kto klaszcze?”; „Co słyszysz?” – wsłuchiwanie się w odgłosy z najbliższego otoczenia, rozpoznawanie dźwięków;

5. Różnicowanie i naśladowanie odgłosów wydawanych przez zwierzęta, pojazdy, przedmioty podczas oglądania ilustracji; wyszukiwanie zwierzątek, dopasowywanie ich;

6. Wyróżnianie wyrazów w zdaniu – ile dziecko słyszy wyrazów tyle ustawia klocków lub tyle razy klaszcze w dłonie;

7. Zabawa w dokańczanie zdań, wyrazów;

8. Odgadywanie różnych zagadek.

JAK WSPIERAĆ PRAWIDŁOWY ROZWÓJ MOWY DZIECKA?

WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW.

Dwulatek nie powinien wcale korzystać z mediów audiowizualnych;

Dzieciom w wieku 3-4 lat ogranicz kontakt z mediami do minimum, zwłaszcza jeśli zauważasz nieprawidłowości w rozwoju mowy;

Wychowuj dziecko w atmosferze bliskości. Płacz to pierwsza forma komunikacji – nigdy jej nie ignoruj;

Dbaj o to, by Twój wzrok był zawsze na poziomie wzroku Twojego dziecka. Mów do dziecka przesadnie eksponując ruchy narządów artykulacyjnych, zwłaszcza warg i języka. Naśladuj pierwsze wypowiadane przez malca dźwięki, mów w Jego „języku”, zainteresuj go melodyjnością, zmiennością wysokości i rytmizacją wypowiedzi. Małe dzieci wyjątkowo pozytywnie reagują na rymowanki i wierszyki;

Dzieci do ukończenia 1 roku życia uczą się głównie przez obserwację oraz doświadczenia sensomotoryczne. Dawaj więc maluszkowi okazję do doświadczania jak największej ilości kształtów, kolorów i dźwięków, poznawania dużej ilości faktur, smaków oraz zapachów;

Świadomie rozszerzaj dietę niemowlęcia, gdyż prawidłowy przebieg wielokrotnie powtarzanych czynności pokarmowych, czyli takich jak jedzenie i picie, są podstawą sprawnego funkcjonowania całego aparatu artykulacyjnego, który wykorzystujemy podczas mówienia.

BUDUJ KONCENTRACJĘ:

Poświęć dziecku 100% swojej uwagi podczas wspólnej zabawy, to Wasz bezcenny czas!

W trakcie ćwiczeń odizoluj dziecko od bodźców rozpraszających uwagę;

Wybieraj zabawki, które nie angażują wielu zmysłów naraz – to dziecko poprzez swoją kreatywność ma sprawić by zabawa nimi była ciekawa;

Motywuj dziecko do kończenia aktywności, którą zaczęło, dopiero później zaproponuj kolejną zabawę. Wybieraj takie czynności, które wiesz, że dziecko jest w stanie wykonać od początku do końca, z czasem stopniowo je rozwijaj;

Wprowadź ćwiczenia stymulujące lewą półkulę mózgu do waszych wspólnych zabaw – mają one pozytywny wpływ na mowę, czytanie, pisanie oraz funkcje intelektualne. Wiele propozycji zabaw lewopółkulowych znajdziesz w Internecie;

Od najmłodszych lat czytaj dziecku książeczki, dostosuj treść do jego możliwości odbiorczych, wskazuj palcem szczegóły na obrazkach i motywuj dziecko do tego samego! Wspólne czytanie książeczek wzmacnia więź dziecka z opiekunem, jest pretekstem do zbudowania wspólnego pola uwagi, kształtuje uwagę słuchowo-wzrokową, „tłumaczy dziecku świat” i rozbudza ciekawość jego poznawania (motywuje do zadawania pytań), aktywizuje gest wskazywania palcem, rozwija spontaniczną ekspresję słowną oraz rozumienie mowy.

ROZWIJAJ PODSTAWOWE UMIEJĘTNOŚCI KOMUNIKACYJNE:

Ucz dziecko wskazywania palcem – to niezwykle ważna forma komunikacji, umożliwia maluchowi inicjowanie pierwszych dialogów (gest wskazywania palcem występuje najpierw w formie prośby „Daj to”, później w formie pytania „Co to jest?” – dziecko może wówczas samo zdobywać werbalną wiedzę o świecie);

Dziel z dzieckiem wspólne pole uwagi. Okaż zainteresowanie tym co robi malec, włącz się do zabawy, możesz próbować stopniowo ją urozmaicać;

Organizuj tzw. zabawy tematyczne, polegające na naśladowaniu rzeczywistości (np. karmienie i opiekowanie się lalką, wyścigi samochodowe, zabawa w gotowanie, udawanie zwierzątek itd.). Ucz dziecko adekwatnego reagowania na różne stany emocjonalne, np. „Zobacz, miś jest chory, smuci się. Przytul misia”.

Organizuj zabawy rozwijające precyzyjne ruchy dłoni połączone z doświadczaniem różnorodnych bodźców sensorycznych, np. wyciąganie kawałków jabłuszka z kisielu, lepienie z plasteliny, nawlekanie, wycinanie. Umiejętności w zakresie motoryki małej mają bezpośredni wpływ na precyzję ruchów artykulacyjnych wykonywanych w trakcie mówienia.

Ucz naprzemienności poprzez zabawę – „Teraz JA układam klocek. Teraz TY układasz klocek”. Dialog to też naprzemienność. Poprzez taką zabawę dziecko uczy się czekania na swoją kolej, interakcji z drugim człowiekiem opartej na współdziałaniu oraz przestrzegania prostych reguł;

Ucz prostych gestów, mających funkcję komunikacyjną, np. robimy pa pa, bijemy brawo, posyłamy buziaki;

Używaj różnorodnych wyrażeń dźwiękonaśladowczych, tak by dziecko zauważyło, że wszystko co widzi i wszystko co słyszy można zwerbalizować, np. za każdym razem kiedy coś spadnie, nawiąż z dzieckiem kontakt wzrokowy, wskaż palcem na przedmiot, który upadł i powiedz „bam!”;

„Porządkuj” z dzieckiem świat - motywuj malca do poszukiwań „Gdzie takie same?”. Ucz dobierania kolejno: takich samych przedmiotów, przedmiotu do zdjęcia, przedmiotu do jego graficznego przedstawienia. Kategoryzujcie przedmioty względem koloru, kształtu, funkcji itd.

Wprowadź zabawy paluszkowe (recytowanie prostego wierszyka połączone z wykonywaniem odpowiednich ruchów palców lub masażem dłoni);

Proponuj zabawy oparte na prostym naśladownictwie w zakresie motoryki wielkiej, którym towarzyszą określone wyrażenia dźwiękonaśladowcze lub słowa, możecie wykonywać je przy muzyce.

WSPIERAJ WYRAZISTOŚĆ MOWY:

Masuj buzię dziecka tak, by lepiej poczuło swoje usta, policzki, brodę – skupiaj się na tych obszarach. Jeśli dziecko z niechęcią reaguje na masaż twarzy, najpierw przyzwyczaj dziecko do masażyków stóp i dłoni. Warto też zaktywizować dziecko i przy okazji utrwalić nazwy części ciała – dziecko w trakcie masażu może masować lalkę. Wśród dziewczynek dobrym pretekstem do stymulacji dotykowej obszaru twarzy jest zabawa w kosmetyczkę;

Ucz oddychania nosem oraz wdychania powietrza nosem i długiego, spokojnego wydechu ustami. Idealnie sprawdzi się tu dmuchanie baniek mydlanych bądź piórek;

Baw się z dzieckiem w robienie śmiesznych min przed lustrem, naśladujcie je wzajemnie;

Spowolnij tempo mówienia, wydłużaj samogłoski;

Eksponuj swoje usta podczas dialogu z dzieckiem (pomaluj je kolorową szminką, wysmaruj czekoladą itp.), by patrzenie na ich wyraziste ruchy było dla malca atrakcyjne;

Wprowadzając daną głoskę, ćwicz ją kolejno w izolacji, później w logotomach (czyli w różnych połączeniach z samogłoskami), dopiero po opanowaniu tych sekwencji wprowadź głoskę na początku, w środku i na końcu wyrazów. Zwieńczeniem ćwiczeń jest prawidłowa wymowa głoski w zdaniach oraz spontanicznej komunikacji;

Mówiąc do dziecka, celowo przedłużaj głoskę, którą akurat trenujecie, np. „Wyciągnij z lodówki sssssssok i ssssssssssssałatę”;

W przypadku, kiedy dziecko nieprawidłowo realizuje głoskę w spontanicznej komunikacji, każdorazowo pozwól mu usłyszeć prawidłowy wzorzec, np. „To jest kacka czy kaczka? Jak myślisz?”.

PRZYCZYN NIEPRAWIDŁOWOŚCI W ROZWOJU MOWY MOŻE BYĆ WIELE, DLATEGO ZAWSZE WARTO SKONSULTOWAĆ SIĘ Z LOGOPEDĄ.

* Artykuł pochodzi ze strony DOMINO Centrum Neurologopedii i Wspierania Rozwoju https://m.facebook.com/Domino-Centrum-Neurologopedii-i-Wspierania-Rozwoju-907499209446859/

ĆWICZENIA ODDECHOWE

PRZYGOTOWUJĄCE DO WYWOŁYWANIA GŁOSEK SYCZĄCYCH

[S], [Z], [C], [DZ]

Dmuchanie na chorągiewki i wiatraczki.
Wydmuchiwanie baniek mydlanych.
Nadmuchiwanie baloników, zabawek i piłek z folii.
"Tańczący płomyczek" - dmuchanie na płomień świecy, tak by wyginać go pod wpływem dmuchania ale go nie zgasić.
"Łódki" - dmuchanie na papierowe łódki, lekkie przedmioty pływające w misce z wodą.
Dmuchanie na papierowe ozdoby zawieszone na nitkach różnej długości. Przy tych ćwiczeniach posługujemy się raz nosem, raz ustami.
"Kto dmuchnie dalej?" - zdmuchiwanie kulki waty kosmetycznej, lekkich przedmiotów, elementów z papieru.
"Mecz piłkarski"- przedmuchiwanie piłeczki pingpongowej do osoby siedzącej naprzeciwko, staramy się wbić gola w bramkę zbudowaną z klocków (bramka może być jedna, ustawiona na środku stołu lub kilka w różnych miejscach).
"Gotowanie wody" - dmuchanie przez rurkę do wody, aby tworzyły się pęcherzyki powietrza. Dmuchamy na zmianę: długo - krótko - jak najdłużej, słabo - mocno - bardzo mocno - gotuje się i kipi!
"Gotowanie obiadu" - rozdmuchiwanie w naczyniu chrupek, ryżu, kaszy, kawałków styropianu, pociętej gąbki.
"Wyścigi samochodowe" - dmuchanie na papierowe kulki po wytyczonej trasie (narysowanej na podłodze, kartce).
Próby gwizdania.
Gra na instrumentach muzycznych: organkach, trąbce, gwizdku.
Rozdmuchiwanie kropli farby wodnej na podkładce z tworzywa sztucznego.

ETAP PRZYGOTOWAWCZY

PRZED WYWOŁANIEM GŁOSEK SZEREGU SYCZĄCEGO

[S], [Z], [C], [DZ]

ĆWICZENIA JĘZYKA:

wysuwanie języka do przodu,
język szeroki i wąski,
ułożenie języka za dolnymi zębami,
cofanie języka w głąb jamy ustnej,
liczenie dolnych zębów czubkiem języka po wewnętrznej stronie.

ĆWICZENIA WARG:

rozchylanie warg jak w uśmiechu – wargi płaskie, przylegają do zębów (zęby widoczne);
rozciąganie warg do uśmiechu i wymawianie głoski „i”;
naprzemienny uśmiech z pokazywaniem zębów, a następnie zasłanianiem ich wargami;
układanie ust do uśmiechu i powrót do pozycji neutralnej;
gimnastyka warg i języka (wysuwanie języka do przodu, uśmiechanie się);
wydawanie odgłosów z rozciągniętymi kącikami ust:
– kozy – me, me
– barana – be, be
– kurczątka – pi, pi
– śmiechu – hi, hi;
pokazywanie szerokiego uśmiechu, jak przy głosce „i”, a następnie ściąganie ust, jak przy głosce „u”.

GŁOSKI SYCZĄCE [S], [Z], [C], [DZ] - ĆWICZENIA

Zacznijmy od tego, kiedy powinniśmy wymagać użycia głosek syczących od naszych pociech? Około 3 urodzin powinno ustępować już zmiękczanie głosek („siowa”-sowa). I od tego momentu zaczynamy bacznie zwracać uwagę, czy u dziecka pojawiają się głoski, o których mowa.

Kiedy mamy problem? Wtedy, jeśli dziecko:

Pomimo skończonych 3 lat, uparcie zmiękcza wyrazy („plosię”-proszę);
Wypowiada wprawdzie głoski syczące, ale podczas mówienia wkłada język między zęby (seplenienie międzyzębowe);
Gdy pomija głoski w wyrazie, czyli nie realizuje wcale;
Gdy zastępuje je innymi głoskami;
Kiedy głoski brzmią inaczej, nieczysto.

W każdym z tych przypadków konieczne jest podjęcie intensywnej pracy w domu lub odwiedzenie logopedy, który zaplanuje terapię oraz pomoże uzyskać dziecku brakujące głoski.

ĆWICZENIA DO PRACY Z DZIECKIEM W DOMU:

1. Przygotowujemy buzię:

Podczas artykulacji głosek syczących, język spoczywa na dole jamy ustnej, jego czubek lekko przylega do dolnych ząbków, a boki są lekko uniesione. Wargi są rozciągnięte, jak podczas mówienia samogłoski „iiiiiiii”. Pamiętajcie także, że ząbki są delikatnie złączone. I taki układ musimy na początek uzyskać „na sucho” (czyli po prostu pokazać dziecku, jak ta buzia musi być ułożona, żeby udało nam się wypowiedzieć to, nad czym pracujemy). Jak ćwiczyć?

„Ryjki i uśmiechy” – świetne ćwiczenie, podczas którego naprzemiennie wypowiadamy samogłoski [u](mocno ściągamy wargi) oraz [i](szeroko rozciągamy usta). I tak coraz szybciej: u-i-u-i-u-i-u-i…
Dmuchamy – na świeczkę, piłeczkę, serpentynę, w bańki mydlane, na stateczki na wodzie – podczas dmuchania język układa się właśnie w taką „rynienkę”, jaka jest nam potrzebna do artykulacji.
Pokazujemy w szerokim uśmiechu wszystkie złączone razem ząbki i zakrywamy je naprzemiennie ustami.

2. Zaczynamy od głoski „S”:

Przypominamy dziecku jak musi być ułożona buzia, aby powstała głoska. Próbujemy cicho, a potem coraz głośniej syczeć jak wąż. Podczas próby przykładamy palec wskazujący poziomo wzdłuż linii warg (to pomoże dziecku przypomnieć sobie jak ułożony ma być w buzi język).
Jeśli dziecko zapomina lub ma trudności z utrzymaniem języka za dolnymi zębami, możemy użyć kawałka nitki i koralika, który zawiązany jest na jej końcu. Wkładamy dziecku nitkę z koralikiem za dolne jedynki i prosimy aby złączyło ząbki. Jego zadaniem będzie teraz trzymać język dokładnie tam, gdzie znajduje się w buzi koralik.
Możecie także spróbować bardzo długo wypowiadać głoskę [t]. Podczas jej przedłużonej artykulacji, usłyszycie głoskę [s].

3. Przechodzimy do głoski „Z”:

Głoska [z], różni się od poprzedniej tylko tym, że jest dźwięczna. Próbujemy ją więc wymówić tak jak [s], ale pokazujemy dziecku dźwięczność. Najprościej położyć dłoń dziecka na swojej krtani – poczuje ono wtedy wibrację, a następnie spróbuje powtórzyć.

4. Głoska „C”:

Jeśli udało Wam się już przebrnąć przez dwie wcześniejsze głoski, to podejrzewam, że z tą nie będzie już kłopotów. Jeśli jednak się one pojawią, to spróbujcie powoli, a potem coraz szybciej wypowiadać połączenie: [ts, ts, ts, ts] – w magiczny sposób usłyszycie [c]!

5. Głoska „DZ”:

Jeżeli dziecko wymawia już prawidłowo głoski [s,z,c] to tutaj pewnie będzie miało problemów ale na wszelki wypadek podpowiem, że głoskę [dz]w łatwy sposób można uzyskać lub „podszlifować”, wypowiadając naprzemiennie i coraz szybciej głoski [d]– [z].

Jeśli udało Wam się uzyskać wszystkie cztery głoski to wspaniale! Ale to nie koniec – dziecko przyzwyczajone do mówienia „po swojemu”, potrzebuje wielu treningów i powtórzeń, dzięki którym nowy wzorzec wymowy wbije mu się w pamięć i zautomatyzuje.

A więc zaczynamy:

ĆWICZENIA GŁOSEK SYCZĄCYCH W SYLABACH:

Powtarzajcie:

SA SO SU SE SY / ASA OSO USU ESE YSY / AS OS US ES YS

ZA ZO ZU ZE ZY / AZA OZO UZU EZE YZY /

CA CO CU CE CY / ACA OCO UCU ECE YCY / AC OC UC EC YC

DZA DZO DZU DZE DZY / ADZA ODZO UDZU EDZE YDZY

ĆWICZENIA W WYRAZACH:

Zaczynamy od wyrazów z ćwiczoną głoską na początku wyrazu, później w środku, i na końcu:

Przykłady:

GŁOSKA [S]: SOK SOWA SALA / KOSA LOSY MISA / BUS LOS LIS

GŁOSKA [Z]: ZEGAR ZUPA ZENEK / WAZA KOZA PYZY

GŁOSKA [C]: CEBULA CUD CEGŁA / KOCYK OWCE PLACEK / NOC PAJAC PIEC

GŁOSKA [DZ]: DZWON DZBAN / KOLEDZY PĘDZEL KUKURYDZA PIENIĄDZE

ZWIĄZKI WYRAZOWE, WYRAŻENIA DWUWYRAZOWE:

Przykłady: KOZA JE OWOCE / CEBULA DLA ZENKA / KOLEDZY LISA / CAŁY PLACEK / SKARPETY SYLWKA .......

ZDANIA:

Przykłady: SPRYTNY LIS SPOTKAŁ WESOŁĄ SOWĘ / KOLEDZY CELINY JEDZĄ PLACEK Z OWOCAMI /.......

Co dalej? Możecie czytać wspólnie wierszyki (dziecko powtarza wers po rodzicu), w których znajdziecie nagromadzone głoski syczące – wcale nie muszą to być specjalistyczne wierszyki logopedyczne. Wystarczy dobrze przyjrzeć się wierszom Brzechwy, Tuwima i innym Waszym ulubionym autorom. Ponadto, musicie uzbroić się w cierpliwość i przypominać dzieciom o prawidłowej wymowie.

GŁOSKI SZUMIĄCE [SZ] [Ż] [CZ] [DŻ]

ZESTAW ĆWICZEŃ PRZYGOTOWUJĄCYCH DO ARTYKULACJI GŁOSEK SZUMIĄCYCH

ĆWICZENIA ODDECHOWE:

„tańczący płomyk"- dmuchamy na płomień świecy w taki sposób, aby nie zgasł, lecz tańczył na boki;
dmuchamy przez rurkę, robimy bańki mydlane;
dmuchamy na waciki, piłeczki pingpongowe itp.

ĆWICZENIA JĘZYKA:

(wykonujemy je przy szeroko otwartych ustach i widocznych zębach)

przesuwamy język w kąciki ust;
oblizujemy górną wargę (język wąski, wydłużony);
unosimy język do góry w kierunku nosa;
„Myjemy zęby" – „myjemy” językiem górne zęby (powierzchnię zewnętrzną i wewnętrzną);
„Liczymy ząbki" - liczymy czubkiem języka górne zęby;
„Uparty osiołek"- wypychamy językiem zęby górne;
język „zagląda do gardła";
„Wbijamy gwoździe” - buzia otwarta, czubek języka stuka po wałku dziąsłowym;
„Język masażysta” - buzia szeroko otwarta, czubek języka masuje wałek dziąsłowy (przesuwa się w przód i w tył jamy ustnej nie odrywając się od podniebienia);
„Język na huśtawce” - buzia szeroko otwarta, czubek języka masuje wałek dziąsłowy (przesuwa się w przód i tył jamy ustnej nie odrywając się od podniebienia);
„Zagniatanie ciasta” - buzia szeroko otwarta; czubek języka mocno naciska na wałek dziąsłowy;
„Kotek” – dokładne oblizywanie warg przy szeroko otwartej buzi, język porusza się powoli, raz w jedną, raz w drugą stronę;
"Język malarz" – buzia otwarta, szeroki język przesuwa się po górnym podniebieniu od zębów (jedynek) ku tyłowi jamy ustnej, boki języka stykają się z bocznymi zębami;
„Straż pożarna” – naśladowanie odgłosu syreny (bardzo powolne i dokładne wymawianie na przemian samogłosek: e-o).

ĆWICZENIA WARG:

cmokamy;
posyłamy całuski;
uśmieszki – rozciągamy wargi na boki;
robimy tzw.„ryjek"/”dziubek” - wargi ściągnięte, wysunięte do przodu;
wysuwamy wargi do przodu, zęby są widoczne, a wargi zaokrąglone.

GŁOSKI SZUMIĄCE [SZ] [Ż] [CZ] [DŻ] - WYWOŁANIE

Głoski „sz”, „ż”, „cz”, „dż” należą do tzw. głosek szumiących i są jednymi z najtrudniejszych pod względem artykulacyjnym. Podczas wymawiania „sz” oraz „ż” przód języka musi przybliżyć się do dziąseł za górnymi zębami i jednocześnie musi się w tym miejscu wytworzyć szczelina. Natomiast podczas artykulacji głosek „cz”, „dż” następuje chwilowe zwarcie przodu języka z górnymi dziąsłami.

Dzieci często zastępują te trudne głoski, głoskami łatwiejszymi o podobnym miejscu artykulacji, zwykle najpierw są to głoski „ś”, „ź”, „ć”, „dź”, a później „s”, „z”, „c”, „dz”. Dzieje się tak dlatego, że dziecko nie potrafi jeszcze precyzyjnie wykonać pewnych ruchów artykulacyjnych. Zwykle trudność sprawia uniesienie języka do wałka dziąsłowego, co może być związane z małą elastycznością wędzidełka podjęzykowego. Bardzo ważne jest to, aby dziecko wymawiając głoski „sz”, „ż”, „cz”, „dż” oraz „s”, „z”, „c”, „dz” nie wystawiało koniuszka języka między zęby, gdyż może się to przerodzić w wadę wymowy - seplenienie międzyzębowe, a także aby nie kierowało wydychanego strumienia powietrza na bok - może się to przekształcić w seplenienie boczne.

Aby pomóc dziecku w opanowaniu tych głosek należy jak najczęściej proponować mu zabawy i ćwiczenia mające na celu usprawnienie motoryki narządów mowy (warg, języka) oraz ćwiczenia oddechowe. Wywołanie jednej głoski z szeregu głosek szumiących znacznie ułatwia wywoływanie następnych.

ABY PRAWIDŁOWO WYMÓWIĆ GŁOSKĘ [SZ] MUSZĄ BYĆ SPEŁNIONE 3 WARUNKI:

1. język dotyka wałeczka dziąsłowego za górnymi zębami,

2. wargi są zaokrąglone jak przy wymawianiu samogłoski „u” (tzw. „dziubek”),

3. zęby lekko złączone, nie zaciśnięte.

ĆWICZENIA POMAGAJĄCE W WYWOŁANIU GŁOSEK SZUMIĄCYCH:

Ćwiczenia języka,
Ćwiczenia warg.

ĆWICZENIA WSTĘPNE:

ćwiczenia w szybkim powtarzaniu głoski llllll..., przy szeroko otwartych ustach,
ćwiczenia w szybkim powtarzaniu głosek: ttttt..., dddd..., nnnn..., (przypominamy dziecku, że czubek języka ma uderzać o wałek dziąsłowy).

ETAP WYWOŁANIA GŁOSKI [SZ]:

zbliż zęby, wysuń wargi, podnieś czubek języka do wałka dziąsłowego, który wyczujesz językiem i dmuchaj przez zęby,
spółgłoskę „sz” można otrzymać z przedłużonego „cz”.

WYMOWA GŁOSKI [SZ] W SYLABACH:

spółgłoska „sz” w nagłosie: powtarzamy szu, szo, sza, szy, sze,
spółgłoska „sz” w śródgłosie: uszu, oszo, asza, esze, yszy, iszy,
spółgłoska „ sz” w wygłosie: usz, osz, asz, esz, ysz, isz,

GŁOSKA [SZ] W WYRAZACH:

dziecko powtarza wyrazy po nauczycielu/rodzicu (jeśli dziecko ma trudności, to dzieli wyraz na sylaby),
nazywanie obrazków , w których „sz” występuje:
- na początku wyrazu,
- w środku wyrazu,
- na końcu wyrazu.
wyszukiwanie rysunków, których nazwy zawierają głoskę „sz”,
czytanie całościowe sylab i przepisywanie ich: sza, sze, szo, szu, szy.

ZESTAW ĆWICZEŃ NARZĄDÓW ARTYKULACYJNYCH PRZYGOTOWUJĄCY DO WYWOŁANIA GŁOSKI [r]

Ćwiczenia języka:

Nagryzanie brzegów języka zębami, czyli masowanie i rozciąganie języka.
Wysunięcie przedniej części języka między zęby i delikatne żucie go, tzn. masaż języka.
Przeciskanie języka przez maksymalnie zbliżone do siebie zęby, tj. masowanie języka.
Wysuwanie szerokiego języka z ust - zabawa Pokaż łopatę.
Odklejanie językiem chrupek kukurydzianych lub opłatka z podniebienia.
Zabawa „Jedzie konik” - klaskanie czubkiem języka o podniebienie twarde, od najwolniejszych uderzeń po najszybsze.
Wielokrotne odrywanie języka przyklejonego całą powierzchnią - do podniebienia - zabawa w mlaskanie.
Zlizywanie z przedniej części podniebienia twardego przyklejonego kawałka czekolady, kropli miodu, odrobiny dżemu lub opłatka.
Naśladowanie lub ssanie prawdziwego cukierka czubkiem języka.
Przytrzymanie paska papieru wargami, a następnie zdmuchiwanie go z ust.
Szybkie wypowiadanie głoski [l].
Szybkie i kilkukrotne wybrzmiewanie ly z językiem uderzającym o górną wargę.
Energiczne, wielokrotne wybrzmiewanie:

te, te, te,
ty, ty, ty,
de, de, de,
dy, dy, dy.

14. Naśladowanie różnych odgłosów:

rybki - plum, plum,
indyka - gul, gul,
bociana - kle, kle,
chodaków - klap, klap,
mycia - chlapu, chlapu,
jazdy konnej – patataj.

15. Śpiewanie różnych melodii na sylabach:

la, la, la,
lo, lo, lo,
le, le, le,
lu, lu, lu,
ly, ly, ly.

16. Coraz szybsze wypowiadanie zbitki sylabowej la lo lu le.

17. Szybkie kilkukrotne powtarzanie:

nalapatada,
nolopotodo,
nelepetede,
nuluputudu,
nylypytydy.

18. Coraz szybsze i wielokrotne wypowiadanie zbitki bd.

19. Powtarzanie ze stopniowym przyspieszaniem:

bda, bdo, bde, bdu, bdy,
pta, pto, pte, ptu, pty,
bda – pta,
bdo – pto,
bde – pte,
bdu – ptu,
bdy – pty.

20. Przyspieszone wielokrotne wybrzmiewanie:

tedamwa,
tat tedat,
ente dente,
lelum polelum,
ble, bla,
tla, tlo, tlu.

21. Podczas szerokiego otwierania jamy ustnej, unoszenie czubka języka do podniebienia a następnie szybkie i wielokrotne wymawianie przytępionych głosek: [t] [d] oraz zbitek spółgłoskowych td, tdn, a także zbitek sylabowych:

teda – teda,
tede – tede,
tedo – tedo,
tedu – tedu,
tedy – tedy.

22. Recytacja rymowanki z [t] dziąsłowym:

Kto tutaj tak tupie?

To tato tutaj tak tupie.

Ach, tato tutaj tak tupie!

23. Unoszenie czubka języka do wałka dziąsłowego, wymawianie przedłużonego [d] z równoczesnymi energicznymi, poziomymi ruchami palcem po wewnętrznej powierzchni języka lub po wędzidełku podjęzyczkowym.

24. Uniesienie języka do wałka dziąsłowego, a następnie mocne dmuchnięcie na czubek języka, aż do pojawienia się tr.

25. Ułożenie wąskiego paska papieru na języku lub pod nim, a następnie wypowiadanie głoski [t]. Papier powinien się unosić, a zamiast [t] powinno pojawić się trrr.

26. Mocne akcentowanie [t] podczas wybrzmiewania zbitek tll, tll, tll, trl najpierw szeptem, a potem głośno.

27. Powtarzanie szeptem, a następnie głośno:

la, la, la, trla,
lo, lo, lo, trlo,
lu, lu, lu, trlu,
!e, le, le, trle,
ly, ly, ly, trly,
li, li, li, trli.

28. Szeptem i głośno wypowiadanie trla, trlo, trle, trlu, trly.

29. Próby naśladowania odgłosów, zaczynając od szeptu:

śpiewu ptaków - tri li li,
gry na trąbce - tra ta ta, tru tu tu, tre te te,
zepsutego zamka karabinu - tr tr tr, dr dr dr,
warczenia psa - wrr, wrr, wrr,
ruszającego traktora - tur tur tur, tyr tyr tyr, pyr pyr pyr,
odlotu ptaków - fru, fru, fru,
ćwierkania wróbli - ćwir, ćwir,
zatrzymywania konia - pr, pr,
odgłosu świnki - chrum, chrum,
chrapania - chr, chr, chr,
dzwoniącego tramwaju - dryń, dryń,
chrupania - chrup, chrup,
szorowania - szuru, szuru,
zapalania światła – pstryk,
łamania gałęzi – trach.

30. Częste żucie gumy do momentu utraty przez nią smaku.

Ćwiczenia warg:

1. Naśladowanie odgłosów z otoczenia:

samopoczucia w czasie zimna - brr, brr,
ruszającego motocykla - brum, brum,
parskania konia - prr, prr.

2. Energiczne pionowe poruszanie warg bokiem palca.

3. Parskanie wargami z językiem wysuniętym między nimi.

4. Pionowe ruchy palcami po wargach, naśladujące grę na gitarze lub harfie.

Głoska [r] - jest drżąca, przedniojęzykowo- dziąsłowa, półotwarta, dźwięczna, twarda, ustna. Szeroka gama ćwiczeń przygotowujących do wywołania [r] jest bazą wyjściową do uzyskania jej prawidłowej wymowy (Chmielewska 1995, 15-16; Demel 1994, 75 - 76; Styczek 1981, 478 - 479; Minczakiewicz 1997, 98 - 99; Rodak 1997, 52 - 53; 1999, 5 - 6; Jastrzębowska, Pelc-Pękala 1999, 743; Antos, Demel, Styczek 1971, 144). Ćwiczenia przygotowujące wymagają długich czasowo oraz dokładnych, wielokrotnych powtórzeń.

W ćwiczeniach języka, zaczynając od jednego punktu nie przechodzimy do kolejnego, jeśli prawidłowo i płynnie nie zrealizujemy poprzedniego.

Ćwiczenia: 26, 27, 28, 29 oraz pierwsze z ćwiczeń warg zaczynamy od szeptu, który sprzyja szybszemu pojawieniu się głoski [r]. Dopiero potem przechodzimy do głośnego wypowiadania. Wybrzmiewanie [r], choć z jednym drgnięciem przodu języka w czasie ćwiczeń przygotowujących pozwala na przejście do logotomów tra, tro, tru, tre, try, następnie - do tworzonych z nich wyrazów typu: trawa, trasa, tratwa, itd.

W sytuacjach, gdy mimo skrupulatnych ćwiczeń przygotowujących głoska nie jest wybrzmiewana, zaleca się szybkie poziome potrącanie palcem wędzidełka podjęzyczkowego podczas wymawiania [ż] (Antos, Demel, Styczek 1971, 144) lub czubka języka od wewnętrznej strony w czasie wymawiania [d], W sprzedaży są również korektory do rotacyzmu, które zastępują poziome ruchy palca osoby ćwiczącej. Trzymanie aparatu z wprawioną w ruch szpatułką jest wygodniejsze niż szybkie poruszanie palcem pod językiem. Stosowany bywa też sposób lekkiego podbijania brody w czasie wymawiania głoski [i] (Styczek 1981, 479). Ćwiczenia korygujące zaburzoną głoskę rozpoczynamy po 5 roku życia w sytuacjach zastępowania jej innymi głoskami lub opuszczania. Jeśli występują realizacje: wargowe, międzyzębowe, policzkowe, języczkowe, podniebienne, gardłowe, itd. (Sołtys-Chmielowicz 2001, 42 -45) korekcję rozpoczynamy od momentu pojawienia się niekształconej głoski (Styczek 1981, 478). Należy wtedy pamiętać o pominięciu niektórych ćwiczeń przygotowujących, mogących spotęgować wadę, np. przy wystąpieniu [r] wargowego nie prowadzimy ćwiczeń warg, przy [r] międzyzębowym nie utrwalamy zaburzenia poprzez ćwiczenia języka uruchamianego między drgającymi wargami.

"WESOŁY TRENING GŁOSKI [R] Z BRUNEM I RYSIEM" - ćwiczenia z materiałami do pobrania, link: https://logopedarybka.pl/wesoly-trening-gloski-r-z-brunem-i-rysiem-cz-1/

RSS | Kontakt | Mapa strony

Nawigacja

Programy ogólnopolskie

Zajęcia dodatkowe - oferta przedszkola

LOGOPEDIA

ĆWICZENIA ODDECHOWE

PRZYGOTOWUJĄCE DO WYWOŁYWANIA GŁOSEK SYCZĄCYCH

[S], [Z], [C], [DZ]