Adaptacja oznacza przystosowanie do nowych warunków, poradzenie sobie, zgodę na zmianę. Czas adaptacji przedszkolnej jest różny dla różnych dzieci i zależy od wielu czynników. Wynosi od kilku tygodni do dwóch, a nawet trzech miesięcy. Nie należy porównywać dzieci ze sobą – każde z nich jest inne i wyjątkowe, i pamiętać trzeba, że choć dzieci będą w tej samej grupie, ich czas adaptacji może się różnić. Być może Twoje dziecko będzie wolniej niż rówieśnicy oswajać się z nowym otoczeniem, z dziećmi, z przedszkolnym rytmem dnia – takie ma prawo i to od ciebie, Rodzicu, w dużej mierze zależy, jak sprawnie adaptacja malucha do przedszkola przebiegnie. Akceptacja przez dziecko nowej rzeczywistości przedszkolnej zależy w dużej mierze od Waszego pozytywnego nastawienia. Jeśli bowiem rodzice akceptują wychowawców, ich metody pracy i samo przedszkole, to zwiększa się akceptacja nowej sytuacji przez dziecko. Dla wielu dzieci start w edukację przedszkolną jest źródłem przykrych napięć i strachu przed nieznanym otoczeniem. Oznacza pierwsze kontakty z dużą grupą, których jakość jest ważna dla rozwoju i późniejszego funkcjonowania w różnych środowiskach. Już na początku edukacji dziecko uczy się nowej dla siebie roli przedszkolaka.
Maluszek przez pierwsze dni pobytu w przedszkolu jest zdezorientowany – nie jest pewien, z kim ma nawiązać bliższy kontakt i kto będzie zaspokajał jego potrzeby. Sytuację tą utrudnia fakt, że jednego dnia przyjmuje się większość dzieci do grupy i od razu pozostają w niej bez rodziców. W nowym środowisku dziecko nawiązuje kontakt z wychowawcą, ale z racji tego, że nauczyciel sprawuje opiekę również nad innymi dziećmi z grupy, maluszek od pierwszych chwil w przedszkolu nie zajmuje już centralnej pozycji w sytuacjach społecznych, tak, jak ma to miejsce w rodzinie. Wówczas – w sytuacjach emocjonalnie i poznawczo trudnych – uczy się nowych zachowań.
-
pozwól dziecku uczestniczyć w przygotowaniach do przedszkola – wspólnie skompletujcie niezbędne rzeczy, np. kapcie, piżamkę, szczoteczkę i pastę do zębów. Daj maluszkowi możliwość przyzwyczajenia się do tych przedmiotów w domu, tak aby w placówce były dla niego bliskie i łatwe do rozpoznania,
-
stopniowo przyzwyczajaj dziecko do rozłąki – rozstania z rodzicami łatwiej akceptują maluszki, które mają w tym zakresie pewne doświadczenie. Rozumieją, że zniknięcie rodzica z pola widzenia nie jest na zawsze, a zabawa pod opieką innych osób też może być przyjemna,
-
od pierwszego dnia przyzwyczajaj do rytuału pożegnania – nie przeciągaj rozstania w szatni, pomóż się dziecku rozebrać, pocałuj je na „do widzenia” i wyjdź. Jeśli maluszek płacze przy rozstaniu, nie zabieraj go do domu – jeżeli zrobisz to chociaż raz, będzie wiedział, że łzami można wiele wymusić i następnego dnia znów będzie płakał,
-
jeżeli dziecko przy rozstaniu bardzo rozpacza, lepiej przez pierwsze dni zaangażować tatę w jego odprowadzanie – tatusiowie często mają bardziej zadaniowe podejście do radzenia sobie w takich sytuacjach, poza tym rozstanie z tatusiem jest często mniej bolesne,
-
pomóż dziecku rozebrać się po przyjściu do przedszkola, a po południu ubrać – nie wyręczaj go nawet wtedy, kiedy wykonuje to niezdarnie i wolno,
-
pomóż maluszkowi opanować umiejętności samoobsługowe – poziom ich opanowania ma wpływ na poczucie bezpieczeństwa i niezależności dziecka. Dobrze, gdy przedszkolak samodzielnie je, umie posługiwać się łyżką i widelcem, potrafi załatwiać potrzeby fizjologiczne (okres letni jest idealny na przeprowadzenie treningu czystości!), samodzielnie myje ręce,
-
naucz dziecko dbać o własne potrzeby – tak w zakresie samoobsługi, jak i proszenia o pomoc. Maluszek, który potrafi zwrócić się ze wszystkimi sprawami do nauczyciela, poradzi sobie z każdą przedszkolną sytuacją,
-
pamiętaj o pozytywnym nastawieniu, staraj się nie okazywać maluszkowi swojego niepokoju (przekazujesz mu wtedy swoje obawy) – okazuj dziecku radość i ciesz się razem z nim, że idzie do przedszkola,
-
pozwól na zabranie dziecku z domu ulubionej maskotki, przytulanki – aby zwiększyć jego poczucie bezpieczeństwa w chwili smutku,
-
opowiadaj dziecku jak wygląda dzień w przedszkolu – łatwiej mu będzie zrozumieć rytm dnia w placówce,
-
staraj się w początkowym okresie, w miarę możliwości, odbierać dziecko wcześniej – maluszek ma inne poczucie czasu i okres przebywania poza domem wydaje mu się bardzo długi. Skracaj go do 4-5 godzin, a gdy dziecko się przyzwyczai, możesz go wydłużyć,
-
powiedz maluszkowi, kiedy po niego przyjdziesz – nie określaj godziny przyjścia, ale czas/wydarzenie, po którym to nastąpi (np. „po obiedzie”, „po podwieczorku”),
-
zapewnij dziecko, że zawsze będzie odebrane, ale nie przesadzaj, żeby nie poczuło się niepewnie w związku z ilością tych zapewnień,
-
pokaż dziecku, że zawsze wypełniasz obietnice dotyczące odbierania go z przedszkola w określonym momencie,
-
nie obiecuj maluszkowi: „jeśli pójdziesz do przedszkola, dostaniesz prezent” – po wyjściu z przedszkola możesz dać mu drobiazg, ale nie może to być przekupywanie,
-
kontroluj swoje wypowiedzi – zamiast: „już możemy iść do domu”, powiedz: „teraz idziemy do domu”. Dziecko nie może czuć, że przebywanie w przedszkolu jest sytuacją przymusową – ma się w nim dobrze bawić,
-
nie wymuszaj na dziecku, aby zawsze opowiadało o tym, co wydarzyło się w przedszkolu. Jeśli maluszek będzie gotowy – sam chętnie ci opowie,
-
pozostaw w szafce dodatkowe ubrania – uprzedź dziecko, że nie będzie problemu, gdy się pobrudzi lub zmoczy ubranie. Będzie mogło przebrać się w czyste,
-
staraj się nawiązać dobry kontakt i współpracę z wychowawcami Twojego dziecka – zaufaj nauczycielom w przedszkolu, oni mają większe doświadczenie w zakresie adaptacji maluszków i funkcjonowania dzieci w grupie,
-
wdrażaj dziecko do przestrzegania umów i zasad – będzie mu łatwiej zrozumieć zasady zachowania się w przedszkolu i kodeks przedszkolaka,
-
pamiętaj, że na początku nie jest najważniejsze, żeby dziecko pięknie jadło czy świetnie się bawiło – to trudny dla wielu maluszków okres adaptacji, w którym najważniejsze jest, aby dziecko przyzwyczaiło się do rozstania z domem,
-
pamiętaj, że przedszkole jest bardzo dobrym środowiskiem do wspierania i stymulowania wszechstronnego rozwoju Twojego dziecka – maluszek szybciej się do niego przystosuje, gdy będzie je postrzegało jako bezpieczne i przyjazne dla siebie. Najważniejsze jest więc stworzenie w domu dobrej, pełnej ciepła atmosfery wokół przedszkola, wychowawców i rówieśników Twojego dziecka.
